Controle op giftige gassen

UK Health and Safety Executive (HSE) en COSHH-voorschriften

Chemicaliën, dampen, stof en vezels kunnen onder veel omstandigheden schadelijke gevolgen hebben voor werknemers die eraan worden blootgesteld door inademing, opname via de huid of inslikken. Personen die worden blootgesteld aan schadelijke stoffen kunnen vele jaren na de eerste blootstelling ziekten ontwikkelen (bijvoorbeeld kanker). Veel giftige stoffen zijn al gevaarlijk voor de gezondheid in concentraties van slechts 1 ppm (parts per million). Gezien het feit dat 10.000 ppm gelijk is aan 1% volume van een ruimte, is het duidelijk dat een extreem lage concentratie van sommige giftige gassen een gevaar kan vormen voor de gezondheid.

Het is vermeldenswaard dat de meeste gevaren van brandbare gassen kunnen optreden wanneer de concentratie van gassen hoger is dan 10.000ppm (1%) volume in lucht of hoger. Giftige gassen moeten meestal worden gedetecteerd in volumeniveaus van minder dan 100 ppm (0,01%) om het personeel te beschermen en vaak in concentraties van minder dan 5 ppm.

In het Verenigd Koninkrijk stelt de Health and Safety Executive (HSE) onder de Control of substances hazardous to health regulations 1999 (COSHH-regelgeving) grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling vast en publiceert deze in een document met de naam EH40. Deze lijsten hebben een wettelijke status en elders bestaat vergelijkbare wetgeving; COSHH houdt rekening met Richtlijn 80/1007/EEG van de Europese Commissie. COSHH heeft betrekking op alle giftige stoffen, behalve op stoffen waarvoor een eigen wetgeving bestaat (asbest, lood, radioactieve materialen en materialen in mijnen).

De voorschriften bevatten eisen voor werkgevers en in enkele gevallen voor werknemers (niet-naleving valt onder de sancties van de Health and Safety at work act 1974). De vereisten zijn:

• Processen en activiteiten zo ontwerpen en uitvoeren dat emissie, vrijkomen en verspreiding van stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid tot een minimum worden beperkt.
• Ontwerp en gebruik processen om menselijke interactie in potentieel gevaarlijke omgevingen tot een minimum te beperken.
• Houd rekening met alle relevante blootstellingsroutes, inademing, absorptie door de huid en inslikken, bij het ontwikkelen van controlemaatregelen.
• Controleer de blootstelling met maatregelen die in verhouding staan tot het gezondheidsrisico.
• Kies de meest effectieve en betrouwbare controleopties die het ontsnappen en verspreiden van stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid tot een minimum beperken.
• Wanneer de blootstelling niet met andere middelen afdoende kan worden beheerst, zorg dan, in combinatie met andere beheersmaatregelen, voor geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen.
• Controleer en beoordeel regelmatig alle elementen van de controlemaatregelen op hun blijvende effectiviteit.
• Informeer en train alle werknemers over de gevaren en risico's van de stoffen waarmee ze werken en het gebruik van controlemaatregelen die zijn ontwikkeld om de risico's te minimaliseren.
• Ervoor zorgen dat de invoering van controlemaatregelen het algemene risico voor gezondheid en veiligheid niet verhoogt.

De beoordeling wordt uitgevoerd door de werkgever, indien nodig met hulp van de HSE. De beste manier om een risico te beheersen is blootstelling te voorkomen, maar als dit niet mogelijk is, moet een proces worden afgesloten of moeten ventilatie- en afzuigapparatuur worden gebruikt of speciale hanteringsprocedures worden toegepast. Het moet voor alle mensen mogelijk zijn om dag in dag uit in een veilige omgeving te werken en de HSE publiceert Guidance Note EH40 om werkgevers te helpen hun processen afdoende te beheersen zodat werknemers niet worden blootgesteld aan niveaus van giftige stoffen boven de erkende veilige niveaus.

Het controleaspect van COSHH is met name relevant voor de producten van Crowcon waarbij controle vereist is:

• Als het falen van controlemaatregelen zou leiden tot ernstige gezondheidsrisico's
• Als het niet zeker is dat de blootstellingslimieten niet worden overschreden
• Als het niet duidelijk is of de controlemaatregelen goed werken

Als monitoring van blootstelling aan giftige gassen nodig is, moeten werknemers worden geïnformeerd over de potentiële risico's en de te nemen voorzorgsmaatregelen. De resultaten van de monitoring en het gezondheidstoezicht moeten worden geregistreerd.

Gasvormige toxische stoffen zijn bijzonder gevaarlijk omdat ze vaak onzichtbaar en/of reukloos zijn en moeilijker fysiek te vermijden zijn dan vloeistoffen of vaste stoffen. Hun fysieke gedrag is niet altijd voorspelbaar: omgevingstemperatuur, druk en ventilatiepatronen beïnvloeden het gedrag van een gaslek aanzienlijk. De detectoren voor giftige gassen van Crowcon en hun accessoires zijn ontworpen met dit in gedachten, en de behoefte aan voortdurende bewaking en registratie heeft geleid tot de ontwikkeling van dataloggingfaciliteiten.

Er wordt steeds meer nadruk gelegd op milieubewaking op de werkplek. Er wordt erkend dat de gezondheid en het welzijn van werknemers beïnvloed kunnen worden door vervuiling door industriële processen, verkeersgassen en het vergaan van afval. Niveaus van NOx (stikstofoxiden), SOx (zwaveloxiden) en in toenemende mate_CO2 worden gecontroleerd om de blootstelling te kwantificeren.

De uitgave van EH40 uit 2005 introduceerde een nieuwe terminologie voor het definiëren van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (OEL's). In het vorige systeem werden grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling gedefinieerd als maximale blootstellingslimieten (MEL's) en beroepsmatige blootstellingsnormen (OES's). MEL's en OES's zijn afgeschaft en vervangen door één type OEL, de workplace exposure limit (WEL). De numerieke waarden bleven aanvankelijk hetzelfde, maar sommige zijn sindsdien verlaagd omdat er nieuwe informatie beschikbaar is gekomen. De OES's voor ongeveer 100 stoffen zijn geschrapt omdat de stoffen nu verboden zijn, nauwelijks gebruikt worden of omdat er aanwijzingen zijn voor schadelijke gezondheidseffecten in de buurt van de oude grenswaarde.

Van 1989 tot april 2005 waren er twee categorieën normen voor beroepsmatige blootstelling.

Maximale blootstellingsniveaus (MEL's) waren voor de gevaarlijkere stoffen die de ernstigste gezondheidseffecten kunnen veroorzaken (zoals kanker of astma) en de blootstelling aan materialen met MEL's werd zo laag mogelijk gehouden en zeker niet boven hun MEL.

De normen voor beroepsmatige blootstelling werden vastgesteld op een niveau waarop er geen aanwijzingen waren voor risico's voor de gezondheid van werknemers en arbeiders die dag na dag werden blootgesteld door inademing.

Zoals hierboven vermeld, zal de nieuwe lijst van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (WEL) een combinatie zijn van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (OEL's) en grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (MEL's), waarbij dezelfde numerieke waarden worden gebruikt. De lijst geeft grenswaarden voor langdurige blootstelling (8 uur) (LTEL's) die van toepassing zijn op blootstelling tijdens een normale werkdag en grenswaarden voor kortdurende blootstelling (15 minuten) (STEL's) die van toepassing zijn op incidentele blootstelling aan hogere niveaus. WELS zijn dus concentraties van toxische stoffen in de lucht, gemiddeld over een bepaalde periode en worden het tijdgewogen gemiddelde (TWA) genoemd.

WELs kunnen worden uitgedrukt in delen per miljoen (ppm) en milligram per kubieke meter (mg/m3) als de stof bestaat als een gas of damp bij normale kamertemperatuur en -druk. Verbindingen die geen damp vormen bij kamertemperatuur en -druk worden alleen uitgedrukt in mg/m3. Raadpleeg het hoofdstuk Detectorkalibratie in dit document voor informatie over het omrekenen van WELs uitgedrukt in PPM naar mg/m3.

Wanneer men mengsels van giftige gassen tegenkomt, zijn de effecten op de gezondheid vaak additief en hiermee moet rekening worden gehouden (blootstelling aan twee gassen met vergelijkbare effecten, elk op 50% van hun WEL, kan gelijk zijn aan werken op een WEL of de twee gassen samen kunnen een versterkt effect hebben). Er is een gedetailleerde uitleg over gemengde blootstellingen in EH40/2005.