Het koelproces maakt gebruik van werkvloeistoffen (koelmiddelen) om de temperatuur van een ruimte, proces of product mechanisch te verlagen. Er wordt gebruik gemaakt van verschillende warmtepompen en een van de volgende koelmiddelen: methaan, chloordifluormethaan, kooldioxide, propaan, butaan, ammoniak en water of stoom. Door dit proces wordt kunstmatige koeling bereikt.
Elk koelmiddel heeft een R-nummer en een aardopwarmingsvermogen dat de schade illustreert die het bij specifieke niveaus veroorzaakt.
CFK's of chloorfluorkoolwaterstoffen waren vroeger een van de meest effectieve koelgassen, totdat ze werden verboden vanwege de schadelijke invloed op de ozonlaag. CFK's zijn nu vervangen door HCFK's, HFK's en PFK's, die weliswaar de ozonlaag niet aantasten, maar wel een aardopwarmingspotentieel hebben dat tot duizend keer groter is dan dat van CO2.
Bijgevolg moet nauwlettend worden toegezien op het gebruik van deze stoffen bij het koelproces, niet alleen vanwege de gevolgen voor het milieu, maar ook vanwege de schadelijke effecten op de mens indien zij worden ingeslikt.
De gevaren van het gebruik van koelmiddelen in processen zoals koeling en klimaatregeling zijn zeer uiteenlopend en omvatten toxiciteit, ontvlambaarheid, verstikking en fysische gevaren.
Koelgassen zijn niet alleen schadelijk voor de ozonlaag, maar ook voor de personen die ermee omgaan, en moeten daarom op de juiste manier worden behandeld om schade te voorkomen. Bij inname door de mens kunnen de gevaren van koelmiddelen dodelijk zijn, terwijl milde tot ernstige vergiftigingsverschijnselen van koelmiddelen hoofdpijn, KNO-irritatie, duizeligheid, braken, chemische huidverbranding, misselijkheid, braken van bloed, ademhalingsmoeilijkheden, bewustzijnsverlies, toevallen, en nog veel meer kunnen zijn.
Toezicht op de hoeveelheid gebruikte koelmiddelen en beperking van de hoeveelheid ontvlambaar koelmiddel die in koel- of klimaatregelingsapparatuur wordt geïnjecteerd, in een besloten ruimte, via leidingen in een gebouw of een afgesloten ruimte, is één manier om ervoor te zorgen dat zij geen verdere risico's opleveren. Door ervoor te zorgen dat de concentratie van RFG niet hoger wordt dan 20% van de onderste ontvlambare grenswaarde, wordt het gebruik van deze stoffen veiliger voor alle betrokkenen en wordt het risico van explosies verkleind.
Binnen de Europe F Regulations worden koudemiddelen ingedeeld op basis van hun CO2-equivalentie. De wetgeving stelt het gebruik van gasdetectiebewaking voor koeling of andere lekdetectiemethoden verplicht, zodat lekken in koelsystemen snel kunnen worden opgespoord.
De F-gasverordeningen, die in 2015 opnieuw zijn uitgevaardigd, beperken nu het gebruik van HFK's vanwege hun vermogen tot opwarming van de aarde als ze vrijkomen.
Krachtens de huidige COSHH-wetgeving zijn exploitanten van locaties in het Verenigd Koninkrijk er verantwoordelijk voor dat de apparatuur veilig werkt en dat er geen lekken zijn. De exploitanten moeten de systemen in stand houden en de veiligheid ervan waarborgen door voldoende toezicht uit te oefenen dat voldoet aan alle arbeids- en veiligheidsvoorschriften.
